درس 4 علوم : سفر به اعماق زمین
🌍ورقه های سنگ کره به تکه هایی تقسیم شدند که صفحه های قاره ای و صفحه های اقیانوسی نام دارند.
🌍حرکت صفحه های اقیانوسی و صفحه های قاره ای باعث پدیده های زیر است:
زلزله
آتش فشان
گسل
تشکیل رشته کوه قاره ای
تشکیل رشته کوه اقیانوسی
ایجاد گودال در کف اقیانوس
سونامی
جزایر آتش فشانی
🌍وقتی دو ورقه درکنار هم می لغزند نه پوسته جدیدی به وجود میاد ونه پوسته ای تخریب میشه بلکه فقط زلزله واحتمال تشکیل درزه وگسل وجوددارد
🌍از برخورد دو صفحه اقیانوسی، گودال عمیق اقیانوسی وزلزله وآتشفشان وجزایر قوسی بوجود میاد.
🌍از برخورد یک صفحه قاره ای و یک صفحه اقیانوسی، گودال عمیق وزلزله و آتش فشان ورشته کو ههای آتشفشانی بوجود میاد.
🌍وهمچنین از برخورد دوورقه قاره ای زلزله شدید و رشته کوه به وجود می آید ......دراثر دور شدن دو ورقه اقیانوسی آتشفشان ، زلزله ، رشته کوههای میان اقیانوسی ،ودرواقع پوسته جدید به وجود می آید به همین دلیل سنگ هایی که درکف اقیانوس ها هستن نسبت به سنگ های قاره ای جوانتر ودارای سن کمتر هستند
🌍دما وفشار زیاد درخمیر کره باعث شده که مواد به نقطه ذوب خود نزدیک هستند به طوریکه تقریبا 90 درصد مواد بصورت جامد و تقریبا 10 درصد مواد بصورت مذاب هستند.
🌍جنس مواد سازنده گوشته زیرین، اکسیژن و آهن و کلسیم و منیزیم و سیلیسیم است.
🌍ضخامت لایه های زمین از نظر حالت مواد، به صورت زیر رتبه بندی می شوند:
1)گوشته زیرین ۲۵۵۰ کیلومتر
2)هسته خارجی۲۲۰۰کیلومتر
3)هسته داخلی۱۳۰۰کیلومتر
4)خمیر کره۲۵۰ کیلومتر
5)سنگ کره ۱۰۰کیلومتر
🌍 فاصله خمیر کره تا سطح زمین تقریبا ۳۵۰ کیلومتر وفاصله گوشته زیرین تاسطح زمین تقریبا۲۹۰۰کیلومتر وفاصله هسته خارجی تاسطح زمین تقریبا ۵۱۰۰ کیلومتر وفاصله مرکز هسته داخلی تا سطح زمین تقریبا ۶۴۰۰ کیلومتر هست ودرواقع شعاع زمین را تقریبا۶۴۰۰ وقطر آنرا تقریبا ۱۲۸۰۰ کیلومتر درنظر میگرند
🌍اگر بخواهیم ازقسمت داخلی زمین ودر طول قطر آن به طرف دیگر زمین بیاییم باید ۵بار از لایه های جامد زمین ودوبار ازلایه مایع ودوبارهم ازلایه خمیری حرکت کنیم
️منظور از پوسته ی قاره ای و اقیانوسی چیست⁉️
🌞پوسته ای که در خشکی ها وجود دارد پوسته قاره ای وپوسته ای که در زیر اقیانوس ها وجود دارد پوسته اقیانوسی هست
🌞 همیشه پوسته اقیانوسی نسبت به پوسته قاره ای جوانتر هست چون در محل ورقه های اقیانوسی دو ورقه ازهم دور میشوند و این عامل باعث بالا آمدن مواد مذاب شده وپوسته جدید تشکیل میشود (درمحل ورقه های اقیانوسی هم ورقه های نزدیک شونده وهم دورشونده وجود دارد که در محل ورقه های نزدیک شونده پوسته تخریب ودرمحل ورقه دور شونده همانطور که دربالا گفتیم پوسته جدید به وجود می آید.)
┄┅┄┅✶🌸✶┄┅┄
#_زمین_لرزه
درسال1908میلادی درجنوب کشورایتالیازمین لرزه ای رخ دادکه درآن نزدیک به 150000نفرکشته شدندزلزله یکی ازپدیده های طبیعی است که هر روز هزاران بار درنقاط پراکنده زمین رخ میدهد.
همانطورکه درفصل قبل اشاره شد سنگ کره یک تکه نیست وازچندصفحه ی جدا ازهم تشکیل شده است.
صفحات سنگ کره برروی خمیرکره حرکت میکنند.
🗯براثر حرکات صفحه ها، فشار زیادی به قسمت هایی از سنگ های درونی زمین وارد می شود .
و سنگ ها بر اثر فشار بسیار زیاد می شکنند .
✅شکستن سنگ ها موجب آزاد شدن انرژی بسیار زیادی می شود و این انرژی می تواند زمین را به شدت بلرزاند .
پس می توان گفت :
1.علت زمین لرزه ،ازاد شدن انرژی درون زمین است.
2.زمین لرزه وقتی اتفاق می افتد که سنگ ها در اثر نیروهای وارد شده می شکنند .
3. انرژی حاصل از شکستن سنگ کره به صورت امواج لرزه ای از داخل زمین به سطح آن می رسد و باعث تغییراتی در سطح زمین می شوند .
❇️عوامل موثر در خرابی و میزان آن در زلزله:
الف) مقدار انرزی آزاد شده و فاصله از کانون
ب) مدت زلزله و نوع مصالح به کار رفته
ج) دانش افراد سازنده و طراح
د) نوع زمین و شکل هندسی ساختمان
نکته: سالانه حدود 10000 زلزله ریز اتفاق می افتد که اکثراً خفیف هستند و سبب تخلیه انرژی زمین شده و از بروز زلزله های قوی جلوگیری می کنند.
❇️کانون زمین لرزه
محل آزاد شدن انرژی در سطح زمین کانون است
زمین لرزه هایی که عمق کانونی آن ها بیشتر است یعنی از سطح زمین دور ترند تخریب کمتری دارند
❇️مرکز سطحی زمین لرزه
نقطه ای در روی زمین که مستقیما در بالای کانون قرار دارد و امواج حاصل از زمین لرزه زودتر از بقیه ی نقاط به آنجا می رسد
🌀به محل شکستگی سنگ های درونی زمین «گسل » می گویند .
احتمال وقوع زلزله در گسل ها بسیار بیش تر از سایر مکان ها است .
گسل ها در مرز بین صفحه های سنگ کره به وجود می آیند
❇️انواع گسل :
1⃣گسل تند ،هنگامی که دو صفحه از کنار هم عبور می کنند .
2⃣گسل های عادی ،هنگامی که دو صفحه از هم دور شوند .
3⃣گسل های وارون ،هنگامی تشکیل می شود که دو صفحه با هم برخورد کنند .
#سونامي
🌀 در اثر زلزله هاي زيرآبي، لغزيدن صخره ها در زير دريا يا خيلي به ندرت به وسيله شهاب سنگ يا سياركي كه از فضا به داخل آب برخورد مي كند ايجاد مي شود.
سونامی موقعی شروع میشود که حجم عظیمی از آب بهسرعت مرتفع میشود. این حرکتِ سریع میتواند در نتیجهٔ یک زلزلهٔ زیرآبی رخ دهد یا براثر لغزیدن صخره، یا یک انفجار آتشفشانی و یا هر حادثهٔ دیگری که انرژی زیادی دارد ایجاد شود.
┄┅┄┅✶🌸✶┄┅┄
🌀حركت ورقه ها در مجاورهم به سه صورت ممكن است باشد.
1- دو ورقه از هم دور مي شوند.
2- دو ورقه به هم برخورد كرده و نزديك مي شوند.
3- دو ورقه در كنار هم مي لغزند.
〽️〽️〽️〽️〽️〽️〽️〽️
💠پديده هاي حاصل از حركت ورقه ها:
✳️1- ورقه هاي دور شونده:
بيش تر محل ورقه هاي دور شونده در ميان اقيانوس ها قرار دارند در اين مناطق مواد مذاب از بين دو ورقه خارج شده و بين دو ورقه سخت مي شود و پوسته جديد حاصل مي گردد.
❗️به همين دليل هر ساله چندين سانتي متر بر وسعت اقيانوس ها افزوده مي شود.
✳️2- ورقه ها هاي نزديك شونده:
چون ورقه هاي نزديك شونده خصوصيات فيزيكي و شيميايي مختلفي دارند پديده هاي حاصل به يكي از صورت هاي زير مي باشد:
✅الف: برخورد ورقه اقيانوسي با قاره اي:
چون ورقه هاي اقيانوسي نسبت به ورقه هاي قاره اي سنگين تر مي باشند به زير ورقه هاي قاره اي كشيده مي شوند و باعث ايجاد گودال اقيانوسي- كوه هاي آتش فشان و زلزله مي شوند.
✅ب: برخورد دو ورقه اقيانوسي:
يك ورقه به زير ورقه ديگر فرو مي رود و با خم شدن لبه ورقه ها گودال عميق اقيانوسي ايجاد مي شود. ورقه فرو رونده ذوب شده و مواد مذاب از بستر دريا خارج مي گردند و بر اثر آتش فشان جزايري سر از آب بيرون آورده و جزاير قوسي توليد مي گردند.
✅ج:برخورد دو ورقه ی قاره ای:
هيچ كدام از ورقه ها زير ديگري فرو نمي رود چون جرم هر دو مساوي است بر اثر چنين برخوردي كوه و زلزله شديد ايجاد مي شود.
✳️3- ورقه ها در كنار هم مي خزند.
در اين محل ها نه پوسته جديد توليد مي شود و نه ورقه اي تخريب مي شود بلكه فقط ورقه ها كنار هم حركت مي كنند در اين صورت زلزله هاي شديد ايجاد مي گردد.
بر اثر حركت پليت ها در حاشيه ورقه ها زلزله ايجاد مي شود
┄┅┄┅✶🌸✶┄┅
#_واحدهای_اندازه_گیری_زمین_لرزه
1) مقیاس ریشتر
2) مقیاس مرکالی
✳️ریشتر: این مقیاس بر اساس انرژی ازاد شده تعیین می گردد و معمولا بین 1 تا 20 درجه بندی میشود که بیان گر بزرگی زمین لره است.
✳️مرکالی: بر اساس میزان خرابی های ایجاد شده تعیین میگردد و بین 1 تا 12 درجه بندی شده است که بیان گر شدت زمین لرزه است.
بزرگی امواجی که باعث ایجاد زلزله با بزرگی 5 در مقیاس ریشتر میشود 10 برابر بزرگی امواجی است که یک زلزله 4 ریشتری ایجاد میکند.
اضافه شدن هر یک درجه به بزرگی زلزله انرژی آزاد شده آن را تقریبا 31.6 برابر بیشتر میکند. در حالی که با اضافه شدن یک درجه به بزرگی زلزله اندازه امواج زلزله را 10 برابر میکند
ریشترعبارت است ازلگاریتم دامنه ماکزیمم نوسان زلزله ( برحسب میکرن ) که بوسیله لرزه سنجی که در فاصله صد کیلومتری مرکز زلزله نصب شده است ، در روی لرزه نگاشت رسم می شود ( M= LOG 10 a) در این فرمول M بزرگی زلزله وa دامنه امواج است .
مقیاس ریشتر لگاریتمی است .به این معنی که افزایش یک واحد ، ده برابر بردامنه امواج می افزاید . مثلاًدامنه امواج زمین لرزه ای به مقیاس بزرگی 7 ( 10*10*10 ) هزار بار بزرگتر از دامنه موجی با بزرگی 4 است .
بنا به نظر ریشتر و گوتنبرگ انرژی (E) آزاد شده در کانون زلزله را می توان با توجه به بزرگی زلزله از فرمول زیر محاسبه نمود:
L O G E=11.8+1.5 ms
در این فرمول E بر حسب ارگ ( یک ارگ = -710ژول ) است .
بر اساس رابطه فوق انرژی آزاد شده با افزایش یک درجه به مقیاس ریشتر تقریباً 31.6 برابر است ، لذا قدرت زلزله ای با دامنه موج 7 تقریباً سی هزار بار (31*31*31) از زلزله ای با دامنه موج 4 بیشتر است . انفجارات هسته ای بزرگ دارای بزرگی 7 ریشتر هستند . انرژی زلزله ای با بزرگی 6.33 برابر انفجار بمب هسته ای هیروشیما است . بزرگی زلزله ها از 1 تا 9 ریشتر است . بزرگترین زلزله تا کنون 8.6 ریشتر است .
مشخصه داخل کره زمین افزایش تدریجى دما، فشار و چگالى مواد تشکیل دهنده با افزایش عمق است. برآورد می شود که دما در عمق 100 کیلومترى بین 1200 تا 1400 درجه سانتیگراد باشد، درحالى که دما در مرکز کره زمین ممکن است از 6700 درجه سانتیگراد نیز تجاوز نماید. افزایش تدریجى در دما و فشار با عمق، مشخصات فیزیکى و در نتیجه رفتار مکانیکى مواد تشکیل دهنده زمین را تحت تاثیر قرار می دهد. وقتى ماده¬اى تحت گرما قرار می گیرد، اتصالات شیمیائى آن ضعیف شده و مقاومت مکانیکى آن کاهش می یابد و درصورتى که دما از نقطه ذوب ماده مورد نظر فراتر رود اتصالات شیمیائى شکسته شده و پدیده ذوب اتفاق می افتد.
#_ﻣﻘﯿﺎﺱ_ﻫﺎﯼ_ﺩﺭﺟﻪ_ﺑﻨﺪﯼ_ﺭﯾﺸﺘﺮ
ﺷﺪﺕ ۲-۱ ﺭﯾﺸﺘﺮ: ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻭ ﺗﺠﻬﯿﺰﺍﺕ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺍﺳﺖ.
ﺷﺪﺕ ۳ ﺭﯾﺸﺘﺮ: ﺩﺭ ﻧﺰﺩﯾﻜﯽ ﻣﺤﻞ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺍﺳﺖ.
ﺷﺪﺕ ۵-۴ ﺭﯾﺸﺘﺮ: ﺗﺎ ﺷﻌﺎﻉ ۳۰ ﻛﯿﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺲ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺧﺮﺍﺑﯽ ﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﺼﺮﯼ ﺍﺳﺖ.
ﺷﺪﺕ ۶ ﺭﯾﺸﺘﺮ: ﺯﻣﯿﻦ ﻟﺮﺯﻩ ﺍﯼ ﻗﻮﯼ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﺟﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺑﺮ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺧﺴﺎﺭﺗﻬﺎﯼ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮ ﺳﻜﻨﻪ ﻭ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﺎﺭ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ.
ﺷﺪﺕ ۷ ﺭﯾﺸﺘﺮ: ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﯼ ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﺎﻻﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮﻭﺯ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺷﻮﺩ.
ﺷﺪﺕ ۸ ﺭﯾﺸﺘﺮ: ﻋﻈﯿﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻭ ﻣﺨﻮﻑ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﻉ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﺳﺖ. ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺷﺪﯾﺪ ﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﯼ ﻛﻪ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ ، ﺷﺪﺗﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ۶/۸ ﺭﯾﺸﺘﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
┄┅┄┅✶🌸✶┄┅┄
# تفاوتهای هسته داخلی وخارجی زمین بابررسی امواج زلزله
هسته داخلی و خارجی زمین بسیار با هم متفاوت هستند. این موضوع را با استفاده از بررسی امواج زلزله می شود دریافت.
انواع مختلفی از امواج زلزله وجود دارد که در انواع مختلف ماده و به همین سبب با سرعت های مختلف انتقال پیدا می کنند. مثلا بعضی از امواج فقط توسط حالت جامد ماده منتقل می شود نه به عنوان مثال توسط مایع. روی همین استدلال و با بررسی امواج زلزله مشخص شد که آهن بایستی عمده ترین ماده بخش تشکیل دهنده هسته باشد. آهن به قدر کافی سنگین است و وجود آن در هسته زمین می تواند دلیل چگالی بالای زمین را توضیح دهد.
دلیل دیگر اینکه این استدلال (مبنی بر اینکه هسته زمین از آهن تشکیل شده) قانع کننده است به ستاره شناسی نیز مرتبط می شود. از دیگاه نجومی فقط دو عنصر شیمیایی متداول وجود دارد! هیدروژن و هیلیوم؛ که هر دو نیز بعد از انفجار بزرگ (بیگ بنگ) ایجاد شده اند.
سایر عناصر در زمانهای طولانی بعد از آن و به میزان بسیار کمتر؛ توسط همجوشی هسته ای در داخل ستارگان ایجاد شده اند. هر چند که ما در ناحیه ای زندگی می کنیم که در آن عناصر جدید (در مقیاس عمر کیهان) حاکم است. بخش بزرگی از این ناحیه از جهان که ما در آن زندگی می کنیم از همین عناصر نسبتا جدید تشکیل شده است. در مقیاس عمر کیهان هر چیزی که هیدروژن و هیلیوم نباشد تنها خرده ریزها و اضافات جهان جدید است!
آهن به نوعی خاکستر به جا مانده از همجوشی در ستارگان محسوب می شود و از این رو به صورت اعجاب انگیزی نیز فراوان تر از حد تصور است. از تمام عناصر شیمیایی کهکشان راه شیری ۷۳.۹ درصد سهم هیدروژن است. هیلیوم با ۲۴ درصد در جایگاه دوم و پس از آن اکسیژن با یک درصد. همچنین کربن با ۴۶صدم درصد و ﻧﯯن با ۱۳ صدم درصد. اما در جایگاه ششم آهن با ۱۱ صدم درصد ایستاده و میزان آن از بسیاری عناصر شیمیایی سبک؛ فراوان تر است.
در منظومه شمسی ما آهن جزو ۹ عنصر متداول است و به همین سبب تعجبی هم ندارد که در زمین ما نیز تا این حد فراوان است. آهن در بسیاری از شهاب سنگ هایی که به زمین می خوردند نیز وجود دارد. حال یا خود آهن یا ترکیب آن با فلز نیکل.
آهن به همراه سایر عناصر شیمیایی در حدود ۵ میلیارد سال پیش؛ بخشی از ابر بزرگ کیهانی بوده است. ابر بزرگ کیهانی که از آن خورشید و سیارات شکل گرفته اند. به مرور و به همین ترتیب سنگ ها؛ فلزات و قطعه های خرده ریز پراکنده در فضا شگل گرفتند. در اجرام کوچک؛ سنگ ها و فلز ها کاملا با هم مخلوط هستند و از یکدیگر جدا نیستند. به همان نسبت که اجسام بزرگتر بودند؛ برخوردها نیز شدیدتر بود. به واسطهء انرژی آزاد شده این برخوردها ذوب می شدند و عناصر سنگین مانند آهن پایین می رفتند و از سنگ ها تفکیک می شدند. به همین سبب شاهد پوسته ای از سنگ و هسته از فلز هستیم. در این بین نقش عناصر رادیواکتیو را نباید نادیده گرفت. عناصر رادیواکتیواغلب جایی هستند که فلزاتی مانند آهن نیز وجود دارند. این عناصر انرژی آزاد می کنند و محیط اطراف شان را داغ می کنند و به این ترتیب فلزات سنگین و سنگ های سبک از هم تفکیک می شوند. اتفاقی که در زمین می افتد به این شکل است که زیر پوسته ای از سنگ؛ هسته ای از فلز قرار دارد. چگالی هسته خارجی از ۹.۹ گرم برسانتی متر مکعب شروع شده و در ادامه تا ۱۲.۲ گرم بر سانتی متر مکعب افزایش پیدا می کند.
البته اگر هسته خارجی تنها از آهن و نیکل تشکیل شده بود این مقدار قدری بیشتر می شد. تقریبا ۱۵ درصد از هسته خارجی از عناصری مانند سیلیسیوم؛ اکسیژن؛ گوگرد و کربن تشکیل شده است.
درجه حرارت در آن بین ۴۰۰۰ تا ۵۷۰۰ درجه سلسیوس می باشد و به کمک امواج زلزله می دانیم که ماده در این ناحیه به صورت جامد نیست. در هسته داخلی چگالی تا ۱۳ گرم بر سانتی متر مکعب افزایش می یابد و درجه حرارت تقریبا ۶۰۰۰ درجه سانتیگراد است.فشار در این ناحیه به قدری زیاد است که ماده دیگر نمی تواند به صورت سیال باشد بلکه مجددا جامد است. طبق مطالعات ؛ ۸۰ درصد هسته داخلی زمین از آهن و ۲۰ درصد از نیکل تشکیل شده است. با این وجود مطالعات سالهای اخیر نشان می دهد که در هسته زمین؛ چیزهای بسیاری هست که از آن اطلاعی نداریم. برای مثال نقش عناصر رادیواکتیو؛ یا اینکه چه مدت طول کشیده است که دو هسته از هم جدا شکل گرفته است. همانطور که در ابتدای بحث گفته شد ؛ مشاهده اعماق زمین بر خلاف نجوم که می توان آسمان را مشاهده کرد ممکن نیست. زیر پای ما در اعماق زمین؛ گوی آهنینی قرار گرفته که از ماه بزرگتر است و مانند سطح خورشید داغ است. دنیای حیرت برانگیز و پرتلاطمی که هنوز راه زیادی تا شناخت کامل آن داریم.
┄┅┄┅✶🌸✶┄┅┄
# پديده هاي حاصل ازحركت ورقه ها:
ورقه هاي سنگ كره به سه شكل مختلف مي توانند نسبت به هم جابه جا شوند:
1_ورقه های دور شونده
2– ورقه هاي نزديك شونده
3– ورقه هايي كه كنار هم مي لغزند.
❇️ورقه هاي دور شونده:
در اين مناطق مواد مذاب از شكاف موجود در بين دو ورقه خارج شده و در همان جا سخت مي شوند و پوسته جديدي به وجود مي آورند از اين رو هر ساله چند سانتي متر بر وسعت اقيانوس ها افزوده مي شود. ورقه هاي دور شونده بيش تر در اقيانوس ها قرار دارند از اين رو هر ساله چند سانتي متر بر وسعت اقيانوس ها افزوده مي شود.
خروج مواد مذاب در اقيانوس ها در محل ورقه هاي دور شونده سبب
به وجود آمدن رشته كوه هايي در ميان اقيانوس ها مي شود.
رشته كوه هاي داخل اقيانوس ها زنجيره پيوسته اي را مي سازند كه در مجموع بيش از 000/60 كيلو متر است.
رشته كوه هاي ميان اقيانوسي، محل وقوع تعدادي از زمين لرزه ها وآتش فشان ها است.
❇️ورقه هاي نزديك شونده:
ورقه هاي نزيك شونده خصوصيات فيزيكي و شيميايي مختلفي دارند.
انواع ورقه هاي نزديك شونده:
1 – برخورد ورقه ي اقيانوسي با ورقه ي قاره اي
2 – برخورد دو ورقهي اقيانوسي
3 – برخورد دو ورقه ي قاره اي
🔴در موقع برخورد ورقه اقيانوسي با ورقه قاره اي:
1)ورقه اقيانوسي به زير ورقه ي قاره اي كشيده مي شود و
2) با خم شدن لبه ورقه ها، گودال عميق اقيانوسي به موازات قاره در داخل اقيانوس به وجود مي آيد.
3)ورقه اقيانوسي به همراه خود مقداري از رسوبات دريايي را به پايين مي كشاند
4)وقتي اين مواد به عمق حدود 10 كيلومتري مي رسند ذوب مي شوند و از شكاف هاي ورقه ي قاره اي خود را به بالا مي كشند و سبب به وجود آمدن كوه هاي آتشفشان برروي قاره ها مي شوند
5)گودال هاي عميق و اطراف آن، محل وقوع زلزله هاي شديد است.
⭕️وقایع ایجادشده در برخورد ورقه اقيانوسي با ورقه قاره اي :
🔰گودال عميق اقيانوسي به موازات قاره در داخل اقيانوس به وجود مي آيد.
🔰كوه هاي آتشفشاني بر روي قاره ها به وجود مي آيند.
🔰در محل گودال هاي عميق و اطراف آن ها زلزله هاي شديد رخ مي دهد.
🔴در محل برخورد دو ورقه اقيانوسي:
1)يكي از ورقه ها به زير ديگري فرو مي رود و با خم شدن لبه ي ورقه ها، گودال عميق اقيانوسي به وجود مي آيد
2)ورقه فرو رانده شده ذوب مي شود و مواد مذاب حاصل از آن از بستر دريا خارج مي گردد
3)با ادامه فعاليت اين آتش فشان ها، جزايري سر از آب بيرون مي آورند كه به مجموعه آن ها جزاير قوسي گفته مي شود
4)اطراف اين گودال ها محل وقوع زلزله هاي شديد است.
🔴در محل برخورد دو ورقه اقيانوسي
يكي از ورقه ها به زير ديگري فرو مي رود. ورقه فرو رانده شده ذوب مي شود و مواد مذاب حاصل از آن از بستر دريا خارج مي گردد با ادامه فعاليت اين آتش فشان ها، جزايري سر از آب بيرون مي آورند كه به مجموعه آن ها جزاير قوسي گفته مي شود.
⭕️وقايع ايجاد شده در محل برخورد دو ورقه اقيانوسي:
🔰به وجود آمدن گودال عميق اقيانوسي
🔰فعاليت آتشفشان ها
🔰تشكيل جزاير قوسي در اثر فعاليت آتش فشان ها
🔰وقوع زلزله در اطراف گودال ها
🔴در محل برخورد دو ورقه قاره اي:
1)ورقه اي به زير ورقه ديگر فرو نمي رود زيرا جرم هر دو كم و مساوي است.
2)نتيجه چنين برخوردي ايجاد كوه و زلزله هاي شديد است.
🔴در محل برخورد دو ورقه قاره اي، ورقه اي به زير ورقه ديگر فرو نمي رود زيرا جرم هر دو كم و مساوي است.
❇️ورقه هايي كه كنار هم مي لغزند:
در محل ورقه هايي كه كنار هم مي لغزند نه پوسته جديدي به وجود مي آيد و نه ورقه اي تخريب مي شود بلكه فقط ورقه ها از كنار هم عبور مي كنند در بيش تر موارد ممكن است اين جابه جايي صورت نگيرد و انرژي ذخيره گردد و به هنگام آزاد شدنِ انرژي، حركت ناگهاني ورقه ها سبب زلزله هاي شديدي شود.
✳️نتیجه
دور شونده :
گسترش کف اقیانوس وتشکیل پوسته جدید ، ایجاد رشته کوه های میان اقیانوسی ، آتشفشان های زیر دریایی و زلزله
نزدیک شونده :
اقیانوسی با قاره ای : ایجاد گودال های عمیق اقیانوسی ، ایجاد کوه های آتشفشانی بر روی قاره ها ، محل وقوع زلزله های شدید .
الف)اقیانوسی با اقیانوسی : ایجاد گودال های عمیق اقیانوسی ، ایجاد جزایر قوسی (آتشفشانی ) ، محل وقوع زلزله های شدید .
ب)قاره ای با قاره ای : ایجاد کوه ها و چین خوردگی ها ، ایجاد زلزله در محل بر خورد
ورقه های لغزنده :
ایجاد گسل ها ، ایجاد زلزله
┄┅┄┅✶🌸✶┄┅┄
# روشهای مطالعه ساختار زمین
↩️روش مستقیم
1.نمونه برداری و بررسی نمونه های بدست آمده از حفاری و بررسی سنگ ها
2.بررسی دما و ترکیب مواد مذاب خارج شده آتش فشان ها
↩️روش غیرمستقیم
1.بررسی دما و ترکیب آب چشمه های آب گرم
2.بررسی خاصیت مغناطیسی زمین
3.بررسی شهاب سنگ ها و اجرام آسمانی
4.بررسی امواج لرزه ای (اصلی ترین راه مطالعه ساختار درونی زمین)
👈هرگاه جسمی به لرزش درآید امواج لرزه ای ایجاد می کند.
👈سرعت امواج لرزه ای در سنگهای متراکم ( فشرده) وبا چگالی زیاد بیشتر و در سنگ های کم تراکم و نرم با چگالی کم کمتر می باشد.
🔘لایه بندی زمین
1⃣براساس جنس سنگها (ترکیب شیمیایی):پوسته، گوشته، هسته
2⃣براساس حالت سنگها (خواص فیزیکی): سنگ کره، خمیر کره، گوشته ی زیرین، هسته ی خارجی، هسته ی داخلی.
👈پوسته نازک ترین لایه زمین ضخامتش در زیرکوهها 20 تا 60 کیلومتر و زیر اقیانوس ها 8 تا 12 کیلومتر
👈هسته ضخیم ترین لایه زمین و شعاع آن درحدود 3500کیلومتر
👈گوشته حجیم ترین لایه زمین است ولی ضخامت آن از هسته کمتر است و شعاع آن حدود 2870 کیلومتر می باشد.
👈فشار و دما در هسته بیشتر از لایه های دیگر است و از آهن و نیکل ساخته شده است خاصیت مغناطیسی زمین مربوط به هسته می باشد.
❓❓❓تست نمونه:
◀️ضخیم ترین، حجیم ترین، و مهمترین لایه های زمین به ترتیب کدامند؟
الف.هسته، گوشته، پوسته
ب.گوشته، هسته، پوسته
ج.هسته، هسته، گوشته
د.گوشته، گوشته، پوسته
🖊پاسخ: گزینه الف
┄┅┄┅✶🌸✶┄┅┄